اقتباس و تلمیح در صد قصیده از دیوان ناصرخسرو

فنون بلاغی با توجه به زیبایی و ایجازی که در آثار ادبی به وجود می آورند، همواره مورد توجه بوده اند و می توانند ارزش اثر ادبی را فزونی بخشند. از این رو آموزش آسان این علوم بیشترین تاثیر را در غنای آثار ادبی نسلهای بعد دارد. چرا که هر قدر این مطالب ساده تر آموزش داده شود بهتر در ذهن خوانندگان جای می گیرد و در آثار خود به نحو احسن می توانند از آنها بهره ببرند. آرایه تلمیح و اقتباس از نمونه این اصطلاحات ادبی اند که به دلیل پراکندگی نظرات مختلف در مورد آن ها مورد توجه قرار گرفتند. هدف از این تحقیق تفکیک مرز مشخصی بین این دو آرایه ادبی است تا از آشفتگی اصطلاحات ادبی که در مورد این دو اصطلاح وجود دارد کاسته شود. برای رسیدن به این هدف شروع به بررسی نظرات علمای بلاغی از قرن پنجم هجری تا دوره معاصر نمودم، در طی تحقیقات آرایه های دیگری هم نظرم را جلب کرد که به نوعی با این دو ارتباط داشتند. بنابراین ابتدا اتهام سرقت ادبی را که در مورد آنان مطرح شده بود با دلایل و مستندات رفع نمودم و سپس این دو و تعاریفشان را از هم تفکیک نموده و در یک دسته بندی جدید و زیرمجموعه استشهاد جای دادم تا فهم آن برای دانش آموزان راحت تر باشد.سپس با توجه با این نظرات جدید به بررسی صد قصیده نخست دیوان ناصرخسرو پرداختم و مصادیق تلمیح و اقتباس را مشخص نمودم و ضمن بیان ابیات به توضیحات کوتاهی در مورد آنها پرداختم .